Als Ellen* op 25 februari van dit jaar op bezoek is bij haar moeder in verzorgingshuis Gudula in Lochem, wordt er op de deur geklopt. Politie. Ellen dient het pand onmiddellijk te verlaten. De 2 agenten geven haar een brief mee: ze is 1 jaar lang persona non grata in Gudula. Ellen vloekt en schreeuwt namelijk en intimideert en bedreigt het zorgpersoneel. Verpleegkundigen barsten zelfs in tranen uit. Een lokaalverbod is de enige uitweg, en dat is een unicum voor de zorggroep Sint Maarten die Gudula bestiert.
Sinds die dinsdag in februari kan Ellen haar moeder niet meer in levenden lijve ontmoeten, hoewel er wel wordt gebeld met beeld. Verpleeghuizen zijn tot 20 mei sowieso verboden terrein voor bezoekers, maar dat gaat wel veranderen. Voor Ellen verandert er 1 jaar lang niets. Om haar woede hierover met Lochem te delen, staat Ellen in maart op straat voor het verzorgingshuis en houdt een spandoek op met de tekst: ‘Hoe gaat het met je mam?’ Ze maakt zich uit de voeten als haar moeder vanaf het balkon roept dat de politie is gebeld.
Broer Piet* ‘trekt’ niet alleen de bankrekening van zijn wilsonbekwame moeder ‘leeg’, hij zit ook achter de ‘hetze’ van het verzorgingshuis tegen haar, meent Ellen. Sinds kort zwaait gelukkig een mentor/bewindvoerder de scepter over moeder en haar geld. Vandaag wil Ellen gedaan krijgen dat ze weer naar moeder in het verzorgingshuis kan. In deze coronatijd wordt daarvoor geen zitting belegd in het gerechtsgebouw, maar verloopt zij via Skype. Het is vanochtend dringen op het beeldscherm. Ellen en haar advocaat Kim Hermsen zitten in 1 kamer (Ellen draagt een ‘coronahelm’), 2 vertegenwoordigers van het verpleeghuis, broer Piet en advocate Annemiek Schouwink zitten ergens in een lokaal, de griffier zit thuis en kortgedingrechter Maarten Koopmans is in het gerechtsgebouw in Almelo. Net als de 2 advocaten keurig in toga.
Hoe en wanneer zou dochter Ellen zich bedreigend in het verzorgingshuis hebben gedragen?, wil advocate Kim Hermsen weten. ‘Mijn cliënte is direct in haar communicatie en het is mogelijk dat mensen in het oosten van het land daar moeite mee hebben, maar dat is nog geen reden om haar de toegang tot Gudula te ontzeggen’, aldus de Apeldoornse advocate. Uit de dagrapportages van het personeel van het verzorgingshuis blijkt volgens advocate Hermsen helemaal niet dat Ellen zich misdraagt. ‘Mevrouw betwist nadrukkelijk dat ze medewerkers van Gudula onheus zou hebben bejegend. En op welke regels beroept het verzorgingshuis zich? De huisregels kan ik niet de website vinden. De zorggroep is nooit bereid geweest om met mevrouw in gesprek te gaan over haar ‘verontrustende’ gedrag’.
Dat het verzorgingshuis dochter Ellen geen informatie geeft over de zorg voor haar moeder heeft 1 simpele reden: tot begin april was broer Piet gevolmachtigde van moeder en dús hun aanspreekpunt, zegt advocaat Schouwink. Met de benoeming van een mentor/bewindvoerder is dat veranderd, maar het verzorgingshuis hoeft zich nog steeds niet bij zus Ellen te verantwoorden. Maar verontrustend was het gedrag van dochter Ellen zeker, weet advocaat Annemiek Schouwink van de zorggroep Sint Maarten. ‘Mevrouw is een paar keer gebeld over haar ontoelaatbare gedrag en waaruit dat bestond. Ze belt, mailt en appt in een korte tijd met verschillende zorgmedewerkers. Om haar stalkgedrag te verdoezelen, neemt ze daarbij steeds andere namen aan. Ze komt vaker en langer en vertoont claimgedrag. Ze stormt te pas en te onpas schreeuwend bij medewerkers binnen. Medebewoners van het verzorgingshuis hebben er last van. En dat geldt ook voor moeder, die zich vastklampt aan zorgmedewerkers.’
‘Het gedrag van de dochter loopt de spuigaten uit’, concludeert advocate Schouwink. En dan moet de zorggroep zich ook nog eens verweren tegen ‘ongefundeerde aantijgingen’. ‘De tijd en het zorggeld dat de zorggroep kwijt is aan een ordinaire familieruzie zou zij liever besteden aan zorg.’ Met de komst van een neutrale mentor/bewindvoerder zou die wens in vervulling kunnen gaan, suggereert rechter Koopmans. Want heeft advocate Hermsen niet gezegd dat dochter Ellen zou kunnen leven met beperkte toegang tot het terrein van Gudula? En heeft het verzorgingshuis niet gezegd dat het wil meewerken aan een bezoekregeling zonder begeleiding op neutraal terrein? Dat hoef je tegen een kortgedingrechter maar 1 keer te zeggen.
‘Is er iets te regelen?’, vraagt rechter Koopmans via Skype. ‘Bijvoorbeeld dat we van het lokaalverbod een half jaar maken. Ik weet het niet, maar dan zijn we misschien over de grootste corona-ellende heen. De bewindvoerder is neutraal, daarmee zou je moeten kunnen koekhappen.’ De (vaste) telefoonverbinding tussen moeder en dochter kan wat het verzorgingshuis betreft worden geregeld, hoewel de telefoon de zorg wel danig in de war kan schoppen. ‘Maar de dochter willen we niet meer in huis’, zegt de manager van het verzorgingshuis gedecideerd. ‘Het gedrag van mevrouw heeft heel veel impact gehad op de medewerkers en de bewoners. Een lokaalverbod van 6 maanden zou, zeker in het licht van de coronacrisis, daarom veel te kort zijn.’ Maar, voegt ze eraan toe: ‘We willen niet het contact tussen moeder en dochter verbieden.’
Iedereen is het erover eens dat het beter is om volgende week een goed gesprek te hebben in aanwezigheid van de mentor. ‘U weet dat de mentor veel zeggingsmacht heeft, hè?’, waarschuwt de rechter. Rechter Koopmans geeft broer Piet, zus Ellen en het verzorgingshuis 2 weken om een voor iedereen aanvaardbare regeling te bedenken. Komen ze er niet uit, dan hakt hij alsnog de knoop door. ‘En ik geef u mee: ik vind een lokaalverbod van 1 jaar lang.’ De rechter besluit: ‘Ik hoop dat u in uw gesprek de belangen van uw moeder voorop stelt. Haar spanwijdte wordt steeds beperkter. Ik heb ook een oude moeder en ik zie dat de communicatie anders wordt. Haar wereld wordt kleiner. Als kind moet je de kracht hebben om daarin mee te groeien. Als je ouder wordt, hoop je dat je kinderen respecteren dat je achteruit gaat. Het zou mooi zijn als u straks tegen moeder zou kunnen zeggen: “Ma, het is rustig en we gaan het alleen hebben over de dingen die jíj belangrijk vindt”. Ik stop, want ik lijk nu meer op een dominee dan op een rechter.’
*Dit zijn niet hun echte namen
