Mensen die werken ervaren een betere kwaliteit van leven en gezondheid. Werk biedt niet alleen financiële zekerheid, maar ook sociale contacten, structuur en afleiding. Het huidige systeem van sociale zekerheid en zorg in Nederland belemmert veel mensen echter om te (blijven) werken. Het is tijd voor verandering. Hierover gingen Tweede Kamerleden op 27 februari in gesprek met mensen uit de achterban van MIND, Patiëntenfederatie Nederland en Ieder(in).
Politici van BBB, GroenLinks-PvdA, NSC en VVD en hun beleidsmedewerkers toonden interesse in de verschillende ervaringsverhalen. Zo vertelden Mare en Niels, uit de achterban van Ieder(in), over de complexiteit van de regels in de Wajong en de Participatiewet.
In vergelijking met andere landen blijft de arbeidsparticipatie van mensen met een beperking, chronische ziekte of psychische aandoening in Nederland achter. Slechts een klein percentage van hen slaagt erin om te (blijven) werken, terwijl velen werk wel als belangrijk beschouwen. De scheiding tussen zorg en werk resulteert vaak in een eenzijdige benadering, waarbij mensen óf vanuit de zorg óf vanuit het werk worden begeleid, zonder dat beide werelden met elkaar communiceren.
Om de kansen op de arbeidsmarkt voor mensen met een aandoening te vergroten, is een gezamenlijke inspanning nodig. Dit kan bijdragen aan een vermindering van verzuim- en uitkeringskosten, en bovenal de bestaanszekerheid en kwaliteit van leven van mensen verbeteren. Ieder(in), MIND en Patiëntenfederatie Nederland pleiten voor de volgende stappen:
1. Maak werk een vast onderwerp in de spreekkamer
Werk moet een vast onderwerp worden in de spreekkamer, bij diagnose, behandeling en nazorg. Een voorbeeld hiervan is de rol van de Klinisch Arbeidsgeneeskundige in het ziekenhuis, die een brug slaat tussen arbozorg en klinische zorg. Deze benadering is effectief gebleken, maar wordt nog niet breed ingezet, omdat deze specialist niet wordt vergoed door zorgverzekeraars.
2. Bied ondersteuning vanuit de zorg en op het werk
Initiatieven zoals Individuele Plaatsing en Steun (IPS) zijn bewezen effectief bij het ondersteunen van mensen met ernstige psychische problemen om aan het werk te komen. Het is echter noodzakelijk om dergelijke programma’s toegankelijk te maken voor een bredere groep, inclusief mensen met een verstandelijke of fysieke beperking.
3. Maak het voor iedereen met een uitkering mogelijk om de stap naar betaald werk te zetten
Mensen die vanwege hun beperking geen volledige werkweek kunnen werken, kunnen zich vaak niet uit de uitkering werken. Mensen die slechts enkele uren kunnen werken, komen al niet meer in de Wajong en mogen beperkt sparen. Met de huidige vrijlating mogen mensen nu van elke euro die zij bijverdienen 15 cent houden. Dit is bitter weinig als je bijvoorbeeld wekelijks 12 uur werkt (voor jou een voltijdse werkweek!) tegen het wettelijk minimumloon. Dan komt dit neer op maandelijks 80 euro bovenop je bijstandsuitkering. Je komt zo nooit aan een wettelijk minimumloon per maand. Kortom, het moet voor iedereen met een beperking mogelijk zijn om de stap naar betaald werk te zetten.
Het overbruggen van de kloof tussen zorg en werk is essentieel om de arbeidsparticipatie van mensen met een beperking, (chronische) ziekte of (psychische) aandoening te vergroten. Met de juiste maatregelen kunnen we niet alleen het arbeidspotentieel vergroten, maar ook de kwaliteit van leven van veel mensen verbeteren. Ieder(in) blijft hiervoor een stevige lobby voeren in Den Haag. Lees meer hierover.
