Themabezoeken inspectie over gesloten deuren in de zorg

In twee wetten (de Wet zorg en dwang en de Wet verplichte ggz) staat dat beperkingen in de bewegingsvrijheid en dwang in de zorg niet mogen, tenzij het echt nodig is. En dan nog zo min mogelijk, met maatwerk voor de cliënt of patiënt. Toch zijn er zorginstellingen waar de deuren op slot zijn van het hele gebouw of een hele afdeling. Of er zijn elektronische ‘leefcirkels’, camera’s of deurverklikkers die de bewegingsvrijheid beperken. Of mensen worden op hun kamer of in een aparte ruimte ingesloten.

Balans tussen veiligheid en kwaliteit van leven

Van oudsher maken gesloten deuren het gemakkelijker om de veiligheid van cliënten te garanderen: ze kunnen niet zomaar of zonder begeleiding weggaan. Dat geeft vaak ook familieleden een veilig gevoel. Maar beperkingen tasten ook kwaliteit van leven aan: de mogelijkheid voor mensen om eigen keuzes in hun dagelijks leven te maken.

Soms hoort de inspectie dat oude gebouwen niet geschikt zijn voor moderne voorzieningen die meer vrijheid bieden. Of het geven van meer vrijheid vraagt om meer begeleiding door zorgpersoneel.

Toch wil de inspectie met de themabezoeken bij zorgaanbieders onder de aandacht brengen dat beperkingen en dwang in de zorg meestal niet mogen. Of alleen als het echt nodig is. Dat moet dan wel per persoon en per situatie worden bepaald en vastgelegd. De inspecteurs bespreken dit met de zorgaanbieders en waarom het openen van de deuren wel of niet lukt.

Onverwachte bezoeken

De inspectie verwacht minstens 80 bezoeken af te leggen tussen half augustus en half oktober. De inspecteurs gaan naar zorginstellingen die 24-uurszorg bieden in verpleeghuizen, de jeugdhulp, de gehandicaptenzorg en de geestelijke gezondheidszorg.

Een bezoek duurt zo’n 2 uur. De inspecteurs zeggen niet vooraf waar ze naar toe gaan; ze bellen pas een half uur van tevoren.