Uit CBS-cijfers blijkt dat gemeenten in 2015 geld overhielden voor hun nieuwe zorgtaken. Het bedrag dat vorig jaar niet is uitgegeven gaat niet verloren, maar wordt gereserveerd voor 2016 en later. Gemeenten hebben terughoudend begroot, en terecht.
Lange tijd was er onduidelijkheid over het budget en de aantallen cliënten. Gemeenten waren daarom voorzichtig: 'in dichte mist ga je niet gasgeven'. Bovendien mogen gemeenten geen budgetten overschrijden en daarbij schulden maken: gemeenten kennen immers een andere begrotingssystematiek dan het Rijk.
Dat gemeenten geld hebben gereserveerd is geen overbodige luxe: in 2016 werd de eerste budgetkorting al doorgevoerd en in 2017 krijgen gemeenten nog een korting van ruim € 400 miljoen te verwerken. De decentralisaties zijn in 2015 van kracht geworden, 2015 en 2016 zijn overgangsjaren. Gemeenten willen niet elk jaar hun beleid ingrijpend hoeven aan te passen, waardoor inwoners niet meer weten waar zij aan toe zijn.
Uit de cijfers blijkt uiteindelijk dat gemeenten over het jaar 2015 een bedrag van € 800 miljoen overhouden: dat is 3,2% van het totale budget van € 24,4 miljard voor het sociaal domein. Voor de taken Wmo en Jeugd houden gemeenten € 1,2 miljard over, maar voor de taken op het gebied van werk en inkomen is er een tekort van € 400 miljoen. Dit resulteert in een onuitgegeven bedrag van € 800 miljoen.
De CBS-cijfers vormen de optelsom van alle gemeenten. Er bestaan echter verschillen tussen gemeenten. De ene gemeente houdt geld over, de andere kampt met tekorten. Een nadere analyse is wenselijk.
Mariëtte van Leeuwen (wethouder Zoetermeer en voorzitter VNG-commissie Gezondheid en Welzijn) wijst erop dat het overgangsjaar 2015 niet maatgevend is. 'De voorspellende waarde van de cijfers over 2015 is vrijwel nihil. Inmiddels weten we om welke cliënten het gaat en we zien dat er nog een grote opgave ligt in de toekomst '.
Van Leeuwen waarschuwt voor oplopende kortingen in de komende periode. Als voorbeeld noemt zij Denemarken, waar de zorg al eerder gedecentraliseerd werd. 'Daar spreken ze van een boeggolf, waarin nog veel vraagstukken op gemeenten afkwamen, die leiden tot extra kosten'.
