'Gemeenten houden 310 miljoen over van Wmo-budget', kopte Binnenlands Bestuur onlangs. Het bericht, gebaseerd op onderzoek onder 129 gemeenten, leidde tot veel kritiek en verontwaardiging over de onderbesteding. Daarbij wordt echter met een aantal feiten geen rekening gehouden.
Zoals gezegd: het beeld is gebaseerd op de antwoorden van 129 gemeenten, de officiële cijfers van alle 393 gemeenten worden echter pas eind juni/begin juli bekend.
Voorzichtig begroten
Als blijkt dat gemeenten over 2015 geld overhouden, is dat goed te verklaren. Gemeenten zagen zich namelijk gedwongen om voorzichtig te begroten:
Lange tijd was er onduidelijkheid over het gemeentelijke budget, zelfs nog tot in 2015.
Voor gemeenten was ook herhaaldelijk onzeker voor welke (en dus ook hoeveel) cliënten zij uiteindelijk verantwoordelijk zouden worden.
De meeste bezuinigingen komen pas in de jaren na 2015 volledig tot gelding. Gemeenten die verstandig omgaan met de hun ter beschikking staande gelden kijken naar de langere termijn. Bovendien willen gemeenten niet elk jaar hun beleid ingrijpend hoeven aan te passen waardoor inwoners ook niet meer weten waar zij aan toe zijn.
Gemeenten moet zorgen voor een sluitende begroting, ze mogen geen budgetten overschrijden en daarbij schulden maken.
Besteding van het geld
Oppotten van zorggeld is geen doel van gemeenten. Het is aan de lokale democratie wat met nog niet uitgegeven geld moet gebeuren: reserveren voor te verwachten tekorten of Wmo-beleid bijstellen en daarin investeren, of gebruiken voor tekorten elders in het sociaal domein.
Basisgedachte decentralisaties
Mariëtte van Leeuwen, wethouder (Zoetermeer) en VNG-bestuurslid, gaat in een gesprek met Binnenlands Bestuur in op bovengenoemde argumenten. Ze wijst er daarbij op dat niet sec naar het Wmo-budget moet worden gekeken: ‘Het gaat er om wat gemeenten doen om de burgers te laten participeren - de basisgedachte achter de decentralisaties - en dan moet je dus ook kijken naar wat ze doen binnen het hele sociale domein.’
Slecht idee
De roep (onder andere door Tweede Kamerleden) om budget te oormerken, wijst Mariëtte van Leeuwen resoluut van de hand: ‘Dat is een heel slecht idee. Als je dat doet, neem je afscheid van de gedachte achter de decentralisatie.'
