Het wetsvoorstel Wet integere bedrijfsvoering zorgaanbieders (Wibz) is op 29 januari 2025 ingediend bij de Tweede Kamer. Met deze wet wil de wetgever voorkomen dat financiële privébelangen zwaarder wegen dan de maatschappelijke belangen van kwaliteit, toegankelijkheid en betaalbaarheid van de zorg. In een vijfdelige reeks bespreek ik telkens één specifiek onderdeel. In deze Legal Update deel 2: de verplichting voor zorgaanbieders om geen onverantwoorde risico's te nemen bij het aantrekken of terugbetalen van eigen vermogen.
Het wetsvoorstel Wet integere bedrijfsvoering zorgaanbieders (Wibz) is op 29 januari 2025 ingediend bij de Tweede Kamer. Met deze wet wil de wetgever voorkomen dat financiële privébelangen zwaarder wegen dan de maatschappelijke belangen van kwaliteit, toegankelijkheid en betaalbaarheid van de zorg.
Het wetsvoorstel kent in dit verband vijf onderdelen:
Hanteren van normale marktvoorwaarden bij van betekenis zijnde transacties met verbonden partijen of familieleden bestuur en toezicht
Verbod om onverantwoorde risico's te nemen bij aantrekken of terugbetalen van eigen of vreemd vermogen
Modernisering winstuitkeringsverbod
Modernisering toezicht op vastgoedtransacties
Extra weigerings- en intrekkingsgronden Wtza-vergunning
In een vijfdelige reeks bespreek ik telkens één specifiek onderdeel. In deze Legal Update deel 2: de verplichting voor zorgaanbieders om geen onverantwoorde risico's te nemen bij het aantrekken of terugbetalen van eigen vermogen.
De betrokkenheid van commerciële partijen bij zorgaanbieders, zoals Private Equity-partijen, kan innovatie en efficiëntie stimuleren, maar brengt volgens de wetgever ook risico’s met zich mee. Met name als het streven naar winstoogmerk de overhand krijgt en de maatschappelijk belangen van toegankelijkheid, betaalbaarheid en kwaliteit van zorg worden geschaad. Het aantrekken van een investeerder die enkel gericht is op winst op de korte termijn kan bijvoorbeeld de bedrijfsvoering in gevaar brengen en nadelige gevolgen hebben voor de continuïteit van de zorginstelling. Daarnaast kan bijvoorbeeld ook terugbetaling op een verkeerd moment leiden tot een kwetsbare financiële positie van de organisatie, waardoor de continuïteit in gevaar komt en de zorg niet meer of in veel mindere mate geleverd kan worden.
Deze risico’s doen zich niet alleen voor bij winstuitkering, maar ook bij andere transacties met eigen of vreemd vermogen. Gelet op de maatschappelijke belangen die de zorgaanbieder moet dienen, wordt bij het nemen van zulke besluiten verwacht dat de zorgaanbieder daarbij geen onverantwoorde risico's neemt.
Een financieel risico is onverantwoord als op het moment van besluitvorming redelijkerwijs voorzienbaar was dat het aantrekken of terugbetalen van vermogen een gevaar vormt of kan vormen voor de continuïteit van de zorgaanbieder of de kwaliteit van de zorg.
De zorgaanbieder moet hierbij rekening houden met normale fluctuaties in de bedrijfsvoering.
Voorbeelden van onverantwoorde (voorzienbare) risico’s zijn:
Een hoge lening aangaan zonder rekening te houden met een voorzienbare omzetdaling en zonder dat voldoende financiële reserves aanwezig zijn.
Voorwaarden aan een investering accepteren waardoor te weinig tijd of geld kan worden uitgetrokken voor de zorgverlening.
Voorbeelden van redelijkerwijs niet voorzienbare gebeurtenissen zijn:
Een calamiteit, zoals een brand of overstroming.
Een plotselinge en niet voorzienbare wijziging in de vraag naar zorg.
Maar ook de omstandigheden in de markt en van de organisatie kunnen van belang zijn. De wetgever noemt het voorbeeld van een aanbieder die te maken heeft met financiële problemen, voor wie het verantwoord kan zijn om enig risico te nemen bij het aangaan van een lening, omdat anders geen lening wordt verkregen en het alternatief zou zijn dat de onderneming failliet gaat. Wel vindt de wetgever dat in zo’n situatie alertheid geboden blijft, zodat geen onverantwoorde risico’s worden genomen. Een aanbieder kan bijvoorbeeld niet zonder onderzoek vaststellen dat er geen alternatieve kredietverstrekker te vinden is met betere voorwaarden.
Deze verplichting is bedoeld voor alle zorgaanbieders in de zin van de Wet marktordening gezondheidszorg (Wmg) die verzekerde zorg leveren (Zorgverzekeringswet (Zvw) en Wet langdurige zorg (Wlz). Dus ook voor onderaannemers. Bovendien geldt deze verplichting voor jeugdhulpaanbieders in de zin van de Jeugdwet.
De wetgever noemt geen vaste manier waarop een zorgaanbieder aan deze verplichting kan voldoen. Een voorbeeld dat hij noemt is het maken van een goede risicoanalyse. Hoe die analyse moet worden gemaakt, hangt af van de specifieke situatie. Belangrijk is dat hieruit blijkt dat een zorgvuldige afweging is gemaakt. Als uit reeds beschikbare stukken blijkt dat een zorgvuldige afweging is gemaakt, is het volgens de wetgever niet noodzakelijk om aparte documenten op te maken.
Voorbeelden ter onderbouwing van een risicoanalyse zijn:
Uit de jaarrekening kan blijken dat onverplichte terugbetaling onverantwoord is gelet op de schuldenpositie afgezet tegen het eigen vermogen of ontwikkelingen in de omzet.
Opgevraagde offertes bij leningen.
Stukken die zijn gebruikt in de voorbereiding van de besluitvorming door het bestuur of de consultatie van de interne toezichthouder.
De NZa houdt toezicht en kan ingrijpen. Dit kan variëren van een aanwijzing om het aantrekken/terugbetalen te corrigeren, tot een boete van maximaal 500.000 euro of 10% van de omzet.
Het wetsvoorstel wordt momenteel behandeld door de Tweede Kamer. Het is daarom nog onzeker in welke vorm en wanneer de regels in werking zullen treden, maar wetgevingstrajecten van deze omvang nemen in de praktijk vaak meerdere jaren in beslag.
Wilt u meer weten over de Wibz? Lees dan ook deel 1: Normale marktvoorwaarden in deze serie
