De publicatie over het onderzoek naar hoe de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) omgaat met zogenoemde ‘soft signals’ heeft de VIDE-publicatieprijs gewonnen. ‘Soft signals’ zijn meldingen (formeel en informeel) dat er ‘iets’ speelt in een zorgorganisatie of op een afdeling dat een negatieve uitwerking kan hebben op de kwaliteit en veiligheid van zorg. Dat ‘iets’ valt niet onder de wettelijke criteria voor een verplichte melding aan de toezichthouder.
De eerste auteur van het wetenschappelijke artikel, Josje Kok, deed vanuit Erasmus School of Health Policy & Management (ESHPM) promotieonderzoek naar het toezicht door de IGJ. De IGJ had ESHPM in 2018 opdracht gegeven om onderzoek naar ‘soft signals’ te doen. De IGJ wilde analyseren hoe zij omgaat met zogeheten ‘soft signals’. Is er voldoende grip op het proces rond het binnenkomen, analyseren en afhandelen van ‘soft signals’? Aanleiding hiervoor was de casus UMC Utrecht, waarnaar de IGJ onderzoek had gedaan.
Uit het onderzoeksrapport dat ESHPM in februari 2019 publiceerde, bleek dat behalve harde gegevens ook ‘soft signals’ een belangrijke graadmeter voor de kwaliteit van zorg zijn.
Onderzoeker Josje Kok: “Ons onderzoek toont dat toezichthouden mensenwerk is. Om veiligheidsrisico’s goed in te kunnen schatten moeten inspecteurs allerlei bronnen van informatie bij elkaar brengen, wegen en duiden. Met elkaar in gesprek gaan over ‘niet-pluis’-gevoelens en ‘tussen de regels door lezen’ zijn in dit duidingswerk van cruciaal belang. In een tijd van big data, algoritmes en de maatschappelijk roep om streng, onafhankelijk toezicht, laat het onderzoek zien dat de menselijke kant van groot belang blijft.”
Het winnende wetenschappelijk artikel over dit onderzoek onder de titel “The doctor was rude, the toilets are dirty. Utilizing ‘soft signals’ in the regulation of patient safety” werd in 2020 gepubliceerd in het gezaghebbende blad Safety Science.
Voor de IGJ is de toekenning van de VIDE-publicatieprijs op 21 januari 2021 een bevestiging dat toezicht meer is dan het monitoren van harde data. Juist ‘soft signals’ en andere vormen van kwalitatieve informatie helpen inspecteurs om betekenis te geven aan ‘harde indicatoren’, en risico’s zodanig te wegen dat ze recht doen aan zowel de zorginstellingen als hun patiënten.
Lees het rapport Omgaan met Soft Signals in het Toezicht Signaleren, Interpreteren en Duiden van Risico’s in de Zorg door de IGJ
