Er is een grote behoefte aan woningen voor mensen met een specifieke woonvraag en mensen die in een kwetsbare fase van hun leven zitten. Deze mensen hebben soms, naast een woning, ook extra zorg en begeleiding nodig. Het gaat bijvoorbeeld om eigen inwoners die dakloos zijn, uitstromen uit een zorginstelling, maar ook om studenten die op kamers willen gaan. In de afgelopen twee jaar hebben Rijk, medeoverheden, woningcorporaties en zorg- en maatschappelijke organisaties de handen ineengeslagen voor deze huisvestingsopgave. Toch blijft het belangrijk om met gedeelde urgentie door te blijven pakken en samen te zorgen voor voldoende huisvesting en passende zorg voor deze mensen. Dat staat in de voortgangsrapportage die minister Hugo de Jonge (Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties) naar de Tweede Kamer stuurde.
In 2030 moeten er 250.000 sociale huurwoningen gebouwd zijn. Ook moeten er meer kamers komen voor studenten en geclusterde en zorggeschikte woningen voor ouderen én jongeren. Daarnaast is het belangrijk dat regio’s zorgen voor een goede balans in hun woningvoorraad, zodat er genoeg betaalbare woningen zijn voor mensen met een laag inkomen en mensen met een middeninkomen. Van gemeenten wordt verwacht dat zij hun eerlijke aandeel nemen in de huisvestingopgave van eigen kwetsbare inwoners en mensen met een specifieke woonvraag. Daartoe worden de woon- en zorgbehoeften van deze groepen in een woonzorgvisie opgenomen, worden er bouwafspraken in de woondeals gemaakt en maken alle gemeenten een huisvestingsverordening met een urgentieregeling.
Van elke regio wordt verwacht dat zij voorzien in de woon- en zorgbehoeften van aandachtsgroepen en ouderen. Hiervoor werken gemeenten samen met woningcorporaties, huurders, zorg- en welzijnsorganisaties en inwoners zelf. De Groene Metropoolregio Arnhem-Nijmegen is de eerste koploperregio die regionale afspraken heeft gemaakt om te voorzien in de woon- en zorgbehoeften van inwoners uit de regio, die zich in een kwetsbare positie bevinden. De verwachting is dat de andere vijf koploperregio’s rond het einde van het jaar ook een woonzorgvisie hebben. Daarin zijn de woonbehoeften van kwetsbare groepen en hoe hierin beoogd is te voorzien, in kaart gebracht. De ervaringen van de koploperregio’s leidden tot diverse praktische kennisproducten voor andere regio’s, zoals handreikingen. Ook leverden de regio’s inzichten op voor landelijk beleid en het wetsvoorstel versterking regie volkshuisvesting.
De huisvestingsopgave voor aandachtsgroepen vergt goede regionale afstemming tussen provincies, gemeenten, woningcorporaties, huurders, zorg- en welzijnsorganisaties. Soms moet de samenwerking tussen partijen nog worden opgebouwd, moet er langs verschillende regionale indelingen worden samengewerkt of is de benodigde data en capaciteit voor uitvoering niet voorhanden. Dankzij de breed gedeelde urgentie om te zorgen voor mensen die dat niet goed zelf kunnen, is in bijna het hele land regionale samenwerking tot stand gebracht tussen betrokken partijen. Vooruitlopend op de wet versterking regie volkshuisvesting wordt er hard gewerkt aan het maken van fair share-afspraken, de realisatie van woonzorgvisies en urgentieregelingen.
Om gemeenten en lokale partijen te ondersteunen bij het maken van regionale afspraken en de voortgang hiervan te monitoren is de Monitor Huisvesting Aandachtsgroepen ontwikkeld. In de monitor staat informatie over de omvang en ontwikkeling van te huisvesten aandachtsgroepen. Op dit moment biedt de monitor informatie over studenten, ouderen, statushouders, mensen die uitstromen uit detentie en over de taakstelling vergunninghouders gemeenten. De komende jaren worden meer aandachtsgroepen aan de monitor toegevoegd. De informatie is op landelijk, provinciaal en lokaal niveau in de monitor beschikbaar.
De Regeling Huisvesting Aandachtsgroepen (RHA) ondersteunt gemeenten financieel bij het versneld realiseren van betaalbare woonruimte voor aandachtsgroepen. In de 4e aanvraagronde in 2023 is ruim € 34 miljoen toegekend aan gemeenten waar 4.365 woonruimten mee gerealiseerd kunnen worden. Het gaat daarbij om 1.432 permanente en 2.933 flexibele woonruimten. In totaal draagt de RHA bij aan de realisatie van 21.380 woningen voor aandachtsgroepen.
De wet versterking regie volkshuisvesting geeft de zekerheid dat alle inspanningen die al zijn gedaan om te komen tot woonzorgvisies, urgentieregelingen en fair share-afspraken een blijvende waarde hebben. Met de inwerkingtreding van de wet komen er ook middelen beschikbaar voor provincies en gemeenten om invulling te kunnen geven aan de nieuwe wettelijke taken. De behandeling van het wetsvoorstel is in handen van de Tweede Kamer.
Het programma ‘Een thuis voor iedereen’ is een gezamenlijk programma van 5 ministeries (BZK, VWS, JenV, SZW en OCW) en VNG, Aedes en het Interprovinciaal Overleg (IPO).
