Als iemand worstelt met rouw om verlies van gezondheid of een geliefde, kan elke dag een deprimerende ‘Blue Monday’ zijn. De getroffenen hebben troost en steun nodig, maar lang niet iedereen weet goed hoe ze op pijn en verdriet moeten reageren. In reactie op het advies ‘Stervelingen. Beter samenleven met de dood’ van de Raad Volksgezondheid & Samenleving, hebben ervaringsdeskundigen Peter van den Berg en Pauline Aalbers-Blankenstijn de notitie ‘Van snappen naar proberen te begrijpen’ opgesteld. Ze willen hiermee een bijdrage leveren aan het gesprek in de samenleving, zodat we met elkaar leren luisteren en spreken over lijden, verlies en rouw. Op 17 januari 2022, Blue Monday, boden ze deze notitie aan Kamerlid en nestor Kees van der Staaij van de Tweede Kamer aan. De notitie werd die dag ook ingediend bij de Kamercommissie Volksgezondheid, Welzijn en Sport.
Mensen die getroffen worden door ziekte of overlijden hebben vaak behoefte om hun verhaal te delen. Hoe ga je daar als naaste, familielid, collega, arts of gesprekspartner mee om? De rol die de gemeenschap daarin van oudsher speelde, is een stuk kleiner geworden nu de maatschappij zich steeds meer op het individu richt. Het is daarom goed om handvatten te hebben voor het omgaan met lijden en rouw, zodat we echt leren luisteren naar elkaars verhaal. De notitie ‘Van snappen naar proberen te begrijpen’ bevat hiervoor praktische handreikingen.
Met deze notitie gaan de auteurs in op de uitnodiging van de Raad Volksgezondheid & Samenleving om het gesprek aan te gaan in de maatschappij. Ze nodigen expliciet mensen uit om te reageren en om goede ideeën en voorstellen met elkaar te delen.
De auteurs pleiten voor wandelaars (meelevers), die samen met een patiënt of een nabestaande ‘oplopen’ tijdens het herschrijven van diens levensgeschiedenis. Meeleven is luisteren, rust, oog voor de gesprekspartner. Het kan ook stilzwijgend ergens zitten betekenen, of voortgaan zonder route of einddoel. Op die manier komen er woorden voor gevoelens, voor nieuwe verlangens, voor erkenning en herkenning. Vanuit die betrokkenheid leer je van lotgenoten en bespreek je je vragen.
De communicatie over gevoelens gaat niet alleen over woorden maar ook over houding en betrokkenheid. Bij patiënten zou het niet alleen om de fysieke conditie moeten gaan, maar ook om de psychische, relationele en spirituele conditie.
Als je echt luistert, wil je begrijpen wat iemand je wil vertellen. Hiervoor zijn tijd, veiligheid en empathie nodig, schrijven de auteurs. Ze geven praktische handreikingen over de randvoorwaarden voor een ontmoeting, aandachtspunten bij een bezoek, en wat je wel en beter niet kunt doen. Zet de eerste stap, blijf proberen en wees trouw, zijn een paar adviezen.
Auteur Peter van den Berg kreeg op 39-jarige leeftijd de diagnose Parkinson en publiceert sindsdien over omgaan met chronisch-progressieve ziekten. De echtgenoot van auteur Pauline Aalbers-Blankenstijn overleed in 2018 aan kanker; zij is coördinator van de Stichting Als kanker je raakt. De notitie bevat bijdragen van relatie- en gezinstherapeut en pastor Gerrit Houtman en emeritus-hoogleraar klinische-psychologie Manu Keirse en persoonlijke blogs van ervaringsdeskundigen.
Lees de hele notitie ‘Van snappen naar proberen te begrijpen’
Meer informatie over hun notitie en hoe te reageren staat op de persoonlijke website van Peter van den Berg.
