Preventie lijkt het nieuwe toverwoord om allerhande sociale kwesties te beteugelen. Maar waar gaan de verschillende vormen van preventie precies over? Het preventieverhaal kan immers vanuit verschillende perspectieven worden verteld. In dit openingsartikel gaan wij hier onder meer nader op in. We kijken daarbij niet alleen naar de geschiedenis van welzijn, maar gaan ook na of we met behulp van de preventieve werking van welzijn de actuele maatschappelijke vraagstukken kunnen oplossen. Met tot slot: een richtinggevend perspectief.
“Ons doel is dat de zorg wél toegankelijk en betaalbaar blijft. Dat lukt alleen als we de zorg anders organiseren en tegelijkertijd proberen de vraag naar zorg af te remmen. Dat laatste kunnen we bereiken met een stevig preventiebeleid. Daarbij moeten we breder kijken naar gezondheid. Want onze gezondheid wordt door veel factoren beïnvloed. Inkomen, onderwijs, sport, huisvesting, een fijne buurt, opvoeding, relaties, alles kan invloed hebben op onze gezondheid. Een brede blik op gezondheid tekent ook het beleid van VWS. We laten ons leiden door drie uitgangspunten:
1. In een gezonde samenleving kunnen mensen hun leven leiden, bijdragen en meedoen, mét of zonder aandoening of beperking;
2. In een gezonde samenleving streven we naar zo min mogelijk gezondheidsverschillen;
3. In een gezonde samenleving kijken we om naar elkaar en helpen we elkaar waar dat nodig is.”(1)
Preventie lijkt het nieuwe toverwoord om allerhande sociale kwesties te beteugelen. In de beleidsbegroting van het ministerie van VWS, waaruit bovenstaand citaat afkomstig is, komt het woord ‘preventie’ maar liefst 264 keer voor (op een totaal van 364 pagina’s). Het woord ‘welzijn’ komt 72 keer voorbij, maar dan met name omdat ‘welzijn’ onderdeel is van de naam van het ministerie. Hoewel bovenstaand citaat iets anders doet vermoeden, wordt preventie vooral verbonden met vraagstukken rond zorg en gezondheid.
In deze bijdrage vertellen we het preventieverhaal vanuit het perspectief van welzijn. We refereren vanzelfsprekend ook aan het gedachtengoed van de klassieke hoeder van preventie: de publieke gezondheidszorg. Het preventieperspectief vanuit ‘welzijn’ gaat met name over het bevorderen van de sociale en mentale ‘gezondheid’, over sociale kwaliteit, en over betekenis van ‘de sociale basis’. We besluiten met een richtinggevend perspectief voor het investeren in preventie, in sociale kwaliteit, en in de sociale basis.
In essentie gaat preventie over het voorkomen van problemen. Heel basaal kan dat op drie verschillende niveaus. Welke niveaus dat zijn, leest u hier.
