Onlangs oordeelde de CRvB dat de aanvraagster van een PGB niet voldoende in staat was om haar PGB uit te voeren, omdat zij hulp nodig had bij taken die vergelijkbaar zijn aan PGB-uitvoeringstaken. Maar de budgethouder hoeft niet alle PGB-taken zelfstandig uit te kunnen voeren om PGB-vaardig te zijn.
Eenieder die hulp of begeleiding nodig heeft om zijn huishouden te kunnen voeren en te participeren in de maatschappij kan op grond van de Wmo 2015 steun aanvragen bij de gemeente. Hier valt mede onder hulp bij de financiële administratie en contact met officiële instanties. (1) De gemeente kan deze hulp toekennen in de vorm van een maatwerkvoorziening, maar de cliënt kan ook verzoeken om een persoonsgebonden budget (PGB). Hiermee kan de cliënt zelf de gewenste hulp inkopen bij de partij van zijn of haar keuze.
Om voor een PGB in aanmerking te komen, moet de aanvrager ingevolge art. 2.3.6 lid 2 Wmo wel aan een aantal eisen voldoen. Hij moet in staat zijn tot een redelijke waardering van zijn belangen en de aan het PGB gebonden taken kunnen uitvoeren. Volgens de wetsgeschiedenis valt hierbij te denken aan taken als het sluiten van overeenkomsten en het aansturen van de hulpverlener. (2)
Wat nu als de aanvraagster een PGB aanvraagt omdat zij hulp nodig heeft bij het invullen van formulieren die zij niet altijd begrijpt, het soort handeling die juist ook nodig is om de PGB zelfstandig uit te kunnen voeren? Kan de aanvraagster dan PGB-vaardig worden geacht? Het college van de gemeente Leiden meende van niet. Het college meende dat het feit dat de cliënt ondersteuning nodig had voor haar administratie in de weg stond aan het zelfstandig kunnen uitvoeren van de PGB-taken. De Centrale Raad van Beroep ging hierin mee (ECLI:NL:CRVB:2021:2748.) Het feit dat de aanvraagster wel zelf in staat was om te bepalen welke hulp zij nodig heeft en de PGB-verplichtingen kende, deed hieraan geen afbreuk.
Betekent dit nu dat wanneer iemand begeleiding nodig heeft bij administratieve taken, het zelf beheren van het PGB nu in geen geval meer mogelijk is? Die redenering is naar mijn idee wat te kort door de bocht, omdat de aanvrager wel nog in staat kan zijn tot een redelijke waardering van zijn belangen.
Waaruit bestaat PGB-vaardigheid nu precies? Om in staat te zijn tot redelijke waardering van zijn belangen moet de PGB-budgethouder de volgende zaken kunnen:
- administratie voeren
- selecteren van de (professionele) ondersteuner
- inkopen van ondersteuning van voldoende kwaliteit
- aansturen en evalueren van de geboden ondersteuning. (3)
Maar het is blijkens de memorie van toelichting niet noodzakelijk dat de budgethouder deze taken ook allemaal zelf uitvoert. Hij kan dit ook middels iemand uit zijn sociaal netwerk of met behulp van een vertegenwoordiger. (4) De PGB-budgethouder kan zelf nog altijd de regie voeren, maar schakelt iemand anders in voor de feitelijke uitvoering van het PGB. Er zijn verscheidene redenen denkbaar dat iemand in staat is tot de regie maar niet tot de feitelijke uitvoering, bijvoorbeeld omdat iemand doof of slechtziend is. Dat zou niet in de weg moeten staan aan PGB-vaardigheid indien iemand samen met een uitvoerder wél in staat is tot het uitvoeren van zijn PGB-taken.
(1) Kamerstukken II, 2013/14, 33841 nr. 3 p. 26.
(2) Kamerstukken II, 2013/13, 33841, nr. 3 p. 38
(3) Zie o.a. ECLI:NL:CRVB:2021:1610
(4) Kamerstukken II, 2013/13, 33841, nr. 3 p. 153.
