Op 21 april jl. besteedde NOS Nieuwsuur (1) aandacht aan de sociale werkbedrijven. In die uitzending kwam ook naar voor dat meerdere van de SW-bedrijven ook gebruik maken van (Oost-Europese) uitzendkrachten. Naar aanleiding van die uitzending zijn inmiddels Kamervragen gesteld door PVV (2), PvdA (3) en SP (4). Daarin uitten de partijen hun zorgen over mogelijke verdringingseffecten voor arbeidsbeperkten en de organisatie van de SW-bedrijven. Al lijkt het bij de vrijheidslievende vrienden niet zo zeer om de positie van de arbeidsbeperkten te gaan als wel om het feit dat de ingehuurde uitzendkrachten veelal uit Oost-Europa kwamen.
Op dit moment zijn de antwoorden op de vragen nog niet bekend, maar ik verwacht dat Staatssecretaris Klijnsma vooral zal wijzen op de gemeentelijke verantwoordelijkheid voor de uitvoering van de oude WSW en het beschutwerk binnen de Participatiewet en verder vertellen dat we met zijn allen een succes moeten maken van de banenafspraak.
Maar als we nader in gaan op de geschiedenis van de SW-bedrijven zien we dat de financiering al vele jaren een probleem is. Aanvankelijk niet zozeer voor de gemeenten, want bij de invoering van de eerste regeling in 1969 werden de kosten nog op declaratiebasis door het Rijk gedragen. Maar sinds de invoering van de zogenaamde budgetfinanciering, ligt het financiële risico geheel bij de gemeenten. Het is dus niet zo verwonderlijk dat gemeenten en de SW-bedrijven in de loop der jaren creatief zijn geworden in het vinden van allerlei constructies. Als het SW-bedrijf meer commerciële productieopdrachten binnenhaalt, wordt er ook meer verdiend en hoeft er dus minder geld bij. En als je een werkplaats hebt met productiemachines, heb je die ’s avonds en ’s nachts ook. En welbeschouwd is het dan helemaal niet zo raar dat er ook af en toe met niet-arbeidsbeperkte uitzendkrachten word gewerkt. Als je opdrachten aanneemt, moet er natuurlijk wel geleverd worden.
Ik vind dergelijke constructies op zich ook helemaal niet verkeerd. Het kan juist een mooie interne kruissubsidie zijn. Zolang je maar niet uit het oog verliest waarom SW-bedrijven eigenlijk bestaan en dat is natuurlijk nog altijd een arbeidsplek bieden voor mensen met een arbeidsbeperking.
(2) PVV
(3) PvdA
(4) SP
Lees meer over dit onderwerp in het dossier Participatiewet.